Nghiên cứu khoa học
Từ khi học trung học và đại học đến khi công tác ở trong nước và ngoài nước, Trương Công Phú luôn dành thời gian và công sức nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn thuộc các lĩnh vực mà mình quan tâm.
Nhờ vậy, Trương Công Phú đã công bố hơn 100 công trình nghiên cứu khoa học trong nước và nước ngoài, đã trình bày hàng trăm tham luận trong các hội thảo khoa học ở Việt Nam và các nước Liên Xô cũ, Đông Âu, Nhật, Pháp, Mỹ, Úc…
Được Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp Việt Nam và Liên Xô chấp thuận, Trương Công Phú làm nghiên cứu sinh hàm thụ ở Trường đại học Kinh tế - Tài chính Lêningrad, Liên Xô từ ngày 01 tháng 01 năm 1985. Đề tài nghiên cứu là: “Phát triển quan hệ tài chính tín dụng trong xây dựng cơ bản ở Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (có xem xét kinh nghiệm của Liên Xô)”.
Chỉ trong 06 tháng đầu năm 1985, Trương Công Phú đã thi xong 05 môn học “tối thiểu” của nghiên cứu sinh là Tài chính và tín dụng, Kinh tế chính trị học, Triết học, Nga văn, Anh văn. Tất cả các môn thi đều đạt loại “xuất sắc” (điểm 5 theo thang điểm của Liên Xô).
Tháng 12 năm 1985 Trương Công Phú đã bảo vệ thành công luận án Phó tiến sĩ khoa học kinh tế. Kết quả bảo vệ 11/11 phiếu thuận.
Theo nghị quyết của Hội đồng Trường đại học Kinh tế - Tài chính Lêningrad ngày 20 tháng 02 năm 1986 (Biên bản số 9), Ủy ban học vị tối cao trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô đã phong học vị Phó tiến sĩ khoa học kinh tế cho Trương Công Phú tại văn bằng số 005085 ngày 21 tháng 05 năm 1986.
Đại sứ quán Việt Nam tại Liên Xô nhận xét: “Đồng chí Trương Công Phú được nhận làm nghiên cứu sinh hàm thụ từ 01/01/1985 với thời hạn 5 năm, nhưng chỉ trong 1 năm đồng chí Trương Công Phú đã hoàn thành và bảo vệ xuất sắc luận án Phó tiến sĩ, chất lượng được đánh giá cao, Hội đồng bảo vệ và nhà trường nhất trí đề nghị tiếp nhận Trương Công Phú làm thực tập sinh cao cấp để hoàn thiện bảo vệ luận án Tiến sĩ khoa học, kinh phí đào tạo do Ngân hàng Công nghiệp - Xây dựng Liên Xô đài thọ”.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp Việt Nam ủng hộ và chấp thuận đề nghị của phía Liên Xô.
Theo thỏa thuận của các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và Liên Xô, Trương Công Phú được làm thực tập sinh cao cấp tại Trường đại học Kinh tế - Tài chính Lêningrad trong thời gian 2 năm, bắt đầu từ tháng 11/1989. Đề tài nghiên cứu: “Phát triển cấp phát và tín dụng đầu tư cơ bản ở Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong điều kiện đổi mới cơ chế tài chính - tín dụng”, chuyên ngành: Tài chính, lưu thông tiền tệ và tín dụng.
Ngày 29 tháng 11 năm 1990, Trương Công Phú đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ khoa học về kinh tế. Kết quả bảo vệ 11/11 phiếu thuận.
Theo nghị quyết của Ủy ban học vị tối cao trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô ngày 15 tháng 3 năm 1991 (biên bản số 10g/12) đã phong học vị Tiến sĩ khoa học kinh tế cho Trương Công Phú tại văn bằng số 006561. Nhận xét của Đại sứ quán Việt Nam tại Liên Xô về thực hiện quy chế, tư cách đạo đức, công tác của lưu học sinh Trương Công Phú như sau: “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thực tập, đã bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ khoa học kinh tế trước thời hạn cho phép 01 năm, chất lượng luận án được giáo sư tư vấn, các phản biện và cơ quan phản biện cũng như hội đồng bảo vệ đánh giá tốt. Có ý thức tổ chức, kỷ luật và tích cực đóng góp xây dựng tập thể lưu học sinh Việt Nam nơi thực tập. Quan hệ nội bộ và quan hệ đối ngoại tốt. Chấp hành tốt quy chế quản lý của Ta và pháp luật của Bạn. Về nước ngày 08 tháng 02 năm 1991”.
Thông thường thời gian làm thực tập sinh cao cấp và viết luận án tiến sĩ khoa học nhanh là 03 năm, bình thường là 05 năm. Trong quá trình công tác trước khi viết luận án tiến sĩ khoa học, Trương Công Phú đã công bố 34 công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án ở trong nước và nước ngoài. Nhờ vậy mà rút ngắn thời gian thực tập sinh cao cấp và viết luận án chỉ còn 01 năm. Trong thời gian công tác ở Ngân hàng Đầu tư quốc tế của các nước thành viên khối SEV, Matxcơva và thời gian làm thực tập sinh cao cấp ở Xanh-Petecbua, Trương Công Phú đã tham gia giảng dạy các lớp nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ lãnh đạo các sở tài chính và các chi nhánh Ngân hàng Liên Xô. Để ghi nhận công lao đóng góp của Trương Công Phú trong công tác đào tạo cán bộ, Hội đồng trường Đại học tổng hợp Kinh tế - Tài chính Xanh-Petecbua ban hành Nghị quyết ngày 25 tháng 3 năm 1998 phong hàm “Giáo sư danh dự” của Trường đại học tổng hợp Kinh tế - Tài chính Xanh-Petecbua cho Trương Công Phú tại văn bằng số 16 ngày 30 tháng 3 năm 1998.
Viện Hàn lâm quốc tế về khoa học cao học là tổ chức khoa học đầu tiên trên thế giới được thành lập từ năm 1992, làm nhiệm vụ nghiên cứu tất cả các ngành khoa học và công nghệ, kết quả nghiên cứu trước hết sẽ được dùng trong đào tạo đại học và trên đại học. Tiêu chí để xem xét bầu viện sĩ của Viện Hàn lâm quốc tế về cao học tối thiểu phải là: Thứ nhất, người có học vị tiến sĩ khoa học, tức là nhà khoa học đứng đầu một trường phái khoa học, có những phát minh mà trước đó chưa có nhà khoa học nào công bố; Thứ hai, phải là giáo sư hoặc giáo sư danh dự nghĩa là người đó phải có nhiều kinh nghiệm và có nhiều đóng góp cho công tác đào tạo đại học và sau đại học; Thứ ba, phải có những công trình nghiên cứu khoa học xuất sắc đã được công bố và có chương trình trung và dài hạn nghiên cứu những vấn đề khoa học thời sự, bức bách.
Căn cứ vào những tiêu chí trên, Trường đại học tổng hợp Kinh tế - Tài chính Xanh-Petecbua đã lập hồ sơ và đề cử Trương Công Phú gia nhập Viện Hàn lâm quốc tế về giáo dục cao học.
Theo Nghị quyết của hội nghị toàn thể Viện Hàn lâm ngày 23 tháng 11 năm 1999 (Biên bản số 10) đã bầu Trương Công Phú làm Viện sĩ chính thức của Viện Hàn lâm quốc tế về cao học tại văn bằng viện sĩ số 1055.
Viện Hàn lâm quốc tế về cao học là một tổ chức khoa học mang tính quốc tế đầu tiên của Liên bang Nga trên thế giới. Đến nay Viện Hàn lâm có 865 viện sĩ chính thức và 43 viện sĩ danh dự từ 38 nước trên thế giới (trong đó có Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Nhật, Trung Quốc…) và trở thành trung tâm khoa học nổi tiếng của Liên bang Nga và thế giới.
Với đạo đức và tài năng của một cán bộ khoa học tâm huyết và nghiêm túc, Trương Công Phú được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bổ nhiệm làm Ủy viên Hội đồng khoa học Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (1990 - 1995); Bộ trưởng Bộ Tài chính nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam bổ nhiệm làm ủy viên Hội đồng khoa học Bộ Tài chính (1995 - 2000).
